Żyjemy w czasach interpretowania i „nakłuwania” wszystkiego, co człowiek w sobie i wokół siebie stworzył. Do najważniejszych tematów należą: skala ludzkiego zła, ludobójstwo, niszczenie planety, kryzys religijności oraz zmiana statusu kobiety. Na fali tej powszechnej skłonności do „wkładania termometru w tyłek cywilizacji”, ożywił się również problem sztuki w przestrzeni publicznej. Im bardziej sztuka odchodzi od bycia dekoracją parku czy placu, im intensywniej zaczyna rozmawiać i spierać się z przestrzenia publiczną, tym bardziej staje się sztuką do niej przynależną, z niej wyrosłą i ją kształtującą. Sztuka przestrzeni publicznej utożsamia się z miastem, bo to ono przyczyniło się do powstania tego społecznego fenomenu. Miasto to kocioł produkujący problemy i pytania. Ich potencjał, ich głód odpowiedzi są zaproszeniem i prowokacją dla artystów. Miasto wzywa ich do odpowiedzi. I oni coraz chętniej wchodzą z nim w dialog. Miasto Lublin kilkanaście lat temu zdecydowało się pomóc artystom w realizacji tej stosunkowo nowej potrzeby sztuki, co roku organizując festiwal, zapraszając za każdym razem innego kuratora i zapewniając świetne możliwości realizacyjne. Festiwal OPEN CITY 2025 zatytułowałam Rozmowa z miastem. To hasło wydaje mi się najbardziej ogólnym podsumowaniem sensu działań w przestrzeni publicznej. Miasto zadaje pytania – a raczej one z niego bez przerwy wyciekają – a sprowokowany artysta odpowiada w swoim obcym języku. Wielojęzyczność sztuki współczesnej – zaprzeczająca formie klasycznego pomnika – jest zaczepna, ale równocześnie bardzo atrakcyjna dla przestrzeni publicznej.
Do Rozmowy z miastem zaprosiłam kilkunastu twórców, którzy podjęli tematy ważne dla Lublina, i szerzej, dla istoty miasta. Gunter Demnig, Robert Kuśmirowski oraz Tomasz Pietrasiewicz odnoszą się do Holokaustu, którego Lublin był ważnym i boleśnie doświadczonym świadkiem. Te prace – mam nadzieję – zostaną na zawsze. Tematykę religijności i ekumeniczności zaczepią Andrzej Bednarczyk i Piotr Blamowski. Zagrywki absurdem – pragmatyzm miast to lubi – pokażą Andrzej Dłużniewski i Norbert Radermacher. Małgorzata Lisiecka podsunie pomysł na odnowienie relacji z naturą. Fabian Knecht, który od początku wojny wspiera Ukrainę, ujawni efekt swoich wypraw. Jarosław Kozłowski – jak zawsze trafnie – skomentuje coś ważnego. Krzysztof M. Bednarski zaczepi obyczajowość. Jadwiga Sawicka nada wybranemu budynkowi odpowiednie dla niego słowo. Z kolei Krzysztof Wodiczko uświadomi nam dramat bezdomności. Paweł Kowalewski natomiast odda hołd legendarnej lubelskiej postaci sztuki, Andrzejowi Mroczkowi. Kurator festiwalu zainstaluje tablice upamiętniające Józefa Czechowicza i Mikołaja Smoczyńskiego. W ramach otwarcia odbędzie się promocja książki Marii Anny Potockiej pn. „Sztuka chce być wszędzie” (Wydawnictwo Austeria, partnerstwo: Zachęta Poznań, Ośrodek ROZDROŻA). Prowadzenie: Robert Kuśmirowski i Karolina Koziołek.
– Maria Anna Potocka
kurator XVII edycji Festiwali Sztuki w Przestrzeni Publicznej w Lublinie OPEN CITY pod hasłem: „Rozmowa z miastem”
